Πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 29 – 4 – 2018 στο μνημείο που βρίσκεται στην είσοδο της Ξυλαγανής η τελετή μνήμης των 29 παλικαριών από την Ξυλαγανή που εκτελέσθηκαν τον Απρίλιο του 1944 από τα Βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής παρουσία των αρχών του τόπου, συγγενών και συγχωριανών των πεσόντων.
Η επιμνημόσυνη δέηση τελέστηκε από τον σεβασμιότατο Μητροπολίτη Μαρωνείας Κομοτηνής Παντελεήμονα ,ακολούθησε το προσκλητήριο πεσόντων από τον Αντιδήμαρχο Μαρώνειας Σαπών Πέτρο Δουδουλακάκη ενώ ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από τον Δήμαρχο, τους βουλευτές Ροδόπης Μουσταφά Μουσταφά και Αιχάν Καράγιουσουφ,της αυτοδιοίκησης, εκπροσώπους στρατιωτικών ,αστυνομικών αρχών ,αποστράτων και εφέδρων.
Της κατάθεσης ακολούθησε χαιρετισμός του Δημάρχου Μαρώνειας Σαπών Γιάννη Σταυρίδη και της εκπροσώπου πεσόντος Αντώνη Δουδουλακάκη, Ροζαλίας Κανταράτζια.
Η τελετή ολοκληρώθηκε με την ανάκρουση του εθνικού ύμνου.
Ο Δήμος Μαρώνειας Σαπών ευχαριστεί θερμά και ευγνωμονεί την Ομάδα «Βοηθάμε τον τόπο μας » από την Ξυλαγανή μέλη του οποίου προσέφεραν υπηρεσίες στον καθαρισμό και ευπρεπισμό του χώρου καθώς και στην παράθεση μπουφέ στους παριστάμενους με το πέρας της τελετής .
Ακολουθεί ο χαιρετισμός του Δημάρχου :
“Του αντρειωμένου ο θάνατος, θάνατος δεν λογιέται…» λεει ο Κωστής Παλαμάς για να απαθανατίσει συμβολικά τους Έλληνες που πρόσφεραν τη ζωή τους στην πατρίδα και στο έθνος.
Μπορεί να συμπληρώθηκαν 74 ολόκληρα χρόνια από τη θυσία των 29 παλικαριών από την Ξυλαγανή που έβαψαν με το αίμα τους τον τόπο στον οποίο σήμερα στεκόμαστε ,η μνήμη της θυσίας τους όμως εξακολουθεί να είναι ζώσα και να μαρτυρά πως ο τόπος αυτός ,η Θράκη γεννά ήρωες.
«Ήθελαν να είναι ελεύθεροι και τους σκότωσαν τα Βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής» αναγράφει η επιτύμβια επιγραφή για να συνοψίσει σε λίγες μόνο λέξεις την πεμπτουσία του νοήματος της θυσίας των παλικαριών από την Ξυλαγανή: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.
Ο ανυπότακτος Έλληνας που δεν υπομένει ξένο ζυγό ,που βρίσκεται πάντα στην πρώτη γραμμή των αγώνων ,που έχει αδούλωτη ψυχή.
Η συλλογική μνήμη μας χαράχθηκε ανεξίτηλα τις μέρες εκείνες που η κατοχή στη Θράκη έβαινε προς το τέλος της. Μία κατοχή σκληρή και αδυσώπητη που επέβαλαν δια της ισχύος τα ναζιστικά στρατεύματα αλλά και τα Βουλγαρικά συμμαχικά τους που βρήκαν και πάλι την ευκαιρία 30 χρόνια από την πρώτη Βουλγαρική κατοχή να ξαναπατήσουν το πόδι τους στη Θράκη και να αποκτήσουν πρόσβαση στο Αιγαίο, προαιώνιο Βουλγαρικό εθνικιστικό στόχο.
Η ζωή ήταν δύσκολη γιατί ο κατακτητής εφάρμοσε μία συστηματική πολιτική εκβουλγαρισμού της περιοχής προκειμένου να δημιουργήσει εθνικά τετελεσμένα .
Σε κάθε χωριό εγκαταστάθηκαν Βούλγαροι ,η ελληνική γλώσσα τέθηκε υπό διωγμό ,η βία και η σκληρότητα ήταν κομμάτι μίας καθημερινότητας όπως και οι αρπαγές ζώων και πολύτιμων περιουσιακών στοιχείων των Ελλήνων.
Και οι Θρακιώτες δεν λύγισαν. Στην ψυχή τους έκαιγε μέσα της η προσμονή της λευτεριάς. Η νίκη των συμμάχων φαίνονταν πλέον δεδομένη και αναπότρεπτη .Ο άνεμος της αποτίναξης του κατοχικού ζυγού ήταν κοντά…
Τα 29 παλικάρια πήραν την μεγάλη απόφαση να ενωθούν με τα άλλα αντιστασιακά σώματα που δρούσαν στη Θράκη και να φέρουν τη λευτεριά ταχύτερα..
Οι μέρες του μαρτυρίου των Ξυλαγανιωτών ηρώων και η επακόλουθη εκτέλεσή τους χαράζουν τα ονόματά τους ανεξίτηλα
στο Πάνθεον των Ελλήνων Ηρώων γράφοντας μία ακόμη λαμπρή σελίδα στην νεώτερη ιστορία του τόπου και στην εθνική συλλογική μας μνήμη.
Η προσφορά του Θρακικού ελληνισμού στους εθνικούς αγώνες είναι σημαντική αλλά εν πολλοίς άγνωστη ακόμη και στις νεότερες γενιές των Θρακιωτόπουλων που αγνοούν την πρόσφατη μαρτυρική ιστορία των προγόνων τους.
Χρέος λοιπόν όλων μας είναι να πολεμήσουμε τη λήθη.
Να αντισταθούμε στην παραχάραξη της ιστορίας μας και να είμαστε έτοιμοι για νέους αγώνες όποτε μας ζητηθεί.
Ο μαρτυρικός θάνατος των παλικαριών αυτών από την Ξυλαγανή,των αδούλωτων αδερφών μας κληροδοτεί σε όλους εμάς ,τους φορείς αυτής της βαριάς εθνικής κληρονομίας ένα ύψιστο χρέος.
Να κρατήσουμε τη μνήμη και την θυσία τους ζωντανή.
Στις μέρες μας που η πατρίδα περνά δύσκολες ώρες και ορισμένες φορές γίνεται πολύς λόγος για την εθνική μας κυριαρχία, αυτοί οι αγωνιστές μας στέλνουν ακόμη ένα μήνυμα, Να παραμείνουμε αταλάντευτοι στις θέσεις μας να φυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού την πατρίδα και την ανεξαρτησία της.
Ναι είμαστε περήφανοι για εκείνους και δηλώνουμε ότι η σημαία του αγώνα ,της αντίστασης ,της προσδοκίας για ένα μέλλον καλύτερο δεν θα υποσταλεί ποτέ.
Ας αναπαύσει ο Θεός τις ψυχές των παλικαριών εκείνων και να κρατήσει τη μνήμη τους Αιώνια
Αθάνατοι!».
