Πράσινη μετάβαση των πόλεων, ενέργεια, κυκλική οικονομία, οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες για τους δήμους της Ευρώπης
Το μέλλον των δήμων και των περιφερειών της Ευρώπης, οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες βρέθηκαν στο επίκεντρο της συνεδρίασης των Γενικών Γραμματέων και Διευθυντών των εθνικών Ενώσεων, μελών του Συμβουλίου Δήμων και Περιφερειών Ευρώπης (CEMR) (27 και 28 Απριλίου) στη Θεσσαλονίκη υπό την αιγίδα της ΚΕΔΕ.
Η συνεδρίαση ξεκίνησε με την τήρηση ενός λεπτού σιγής στη μνήμη των θυμάτων της σιδηροδρομικής τραγωδίας στα Τέμπη και των σεισμών στην Τουρκία και τη Συρία.
Ο γενικός γραμματέας του Συμβουλίου Δήμων και Περιφερειών της Ευρώπης Fabrizio Rossi αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στη σημασία της συνεργασίας μεταξύ των δήμων για την αντιμετώπιση των πολυκρίσεων του μέλλοντος.
Ο γενικός γραμματέας της ΚΕΔΕ Δημήτρης Καφαντάρης αφού καλωσόρισε την αντιπροσωπεία του CEMR, μετέφερε τον χαιρετισμό τόσο του προέδρου Δημήτρη Παπαστεργίου και του Δ.Σ. της Ένωσης όσο και της Αυτοδιοίκησης της χώρας. Ο ίδιος χαρακτήρισε πολύ σημαντική τη συνεδρίαση γιατί επιλαμβάνεται θεμάτων, όπως η πράσινη μετάβαση της Αυτοδιοίκησης και των πόλεων, η κυκλική οικονομία, η κοινωνική συνοχή, το ενεργειακό, τα οποία απασχολούν και θα απασχολήσουν την καθημερινότητα των πολιτών, τα κράτη αλλά και την ίδια την Αυτοδιοίκηση.
«Είμαστε εδώ, σημείωσε ο γενικός γραμματέας της ΚΕΔΕ, για να εισηγηθούμε στα όργανά μας την κατεύθυνση και τις πολιτικές που θα πρέπει να υλοποιηθούν στην Αυτοδιοίκηση σε όλη την Ευρώπη για να φτάσουμε πιο γρήγορα στο στόχο μας για μια πράσινη Ευρώπη».
Ειδικά για το θέμα της ενέργειας ανέφερε στοιχεία της Eurostat σύμφωνα με τα οποία το 50% της ενέργειας που καταναλώνεται στην Ελλάδα, προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνταντίνος Ζέρβας τόνισε ότι το κύριο μήνυμα είναι πως «οι πόλεις είναι το κλειδί για την εφαρμογή ευρωπαϊκών πολιτικών επί τόπου». Στον χαιρετισμό που απηύθυνε, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης υπογράμμισε την ανάγκη συνεργασιών, ώστε να αντιμετωπιστούν οι κοινές προκλήσεις με τις οποίες βρίσκονται αντιμέτωπες οι πόλεις, όπως η κλιματική αλλαγή, η ενεργειακή κρίση, η πολιτική προστασία, η διαχείριση των απορριμμάτων κ.ά.
Οι θέσεις του CEMR
Η πράσινη μετάβαση των ευρωπαϊκών πόλεων, η συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης στον σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η κυκλική οικονομία ήταν στο επίκεντρο των συζητήσεων.
Για την υλοποίηση των πολιτικών Πράσινης Συμφωνίας σε τοπικό επίπεδο καθώς και τη ρύθμιση της αγοράς ενέργειας το CEMR διατυπώνει και προωθεί τις παρακάτω θέσεις για λογαριασμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στα ευρωπαϊκά όργανα αποφάσεων.
Πράσινη Συμφωνία και Πράσινες Πόλεις
Για την υλοποίηση της Πράσινης Συμφωνίας σε τοπικό επίπεδο και την εφαρμογή πράσινων πολιτικών, το CEMR τονίζει την ανάγκη, ενόψει της τρέχουσας αναθεώρησης της Οδηγίας για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων και στο πλαίσιο του Σύμφωνου των Πράσινων Πόλεων (GCA) να διασφαλιστεί μια δίκαιη προσέγγιση για την επίτευξη των στόχων τους με την απαραίτητη προσαρμογή τους σε τοπικό επίπεδο και μια αποτελεσματική εφαρμογή πράσινων πολιτικών χωρίς δυσανάλογη οικονομική και διοικητική επιβάρυνση των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Ειδικά για το Σύμφωνο των Πράσινων Πόλεων (GCA), στην οποία συμμετέχουν πάνω από 100 πόλεις, τονίστηκε ότι αποτελεί χρήσιμο εργαλείο και τη συμμετοχή των πόλεων στην πράσινη μετάβαση.
Με την υπογραφή του Συμφώνου οι πόλεις δεσμεύονται να αντιμετωπίσουν πέντε τομείς περιβαλλοντικής διαχείρισης: ποιότητα αέρα , νερό, προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας, κυκλική οικονομία και διαχείριση απόβλήτων και ηχορύπανση.
Το όφελος δε των πόλεων που συμμετέχουν στο Σύμφωνο είναι πολλαπλό καθώς έχουν πρόσβαση σε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, τεχνική βοήθεια για τη σύνταξη σχεδίων δράσης τους καθώς και άμεση ανταλλαγή καλών πρακτικών και τεχνογνωσίας.
Τοπική Αυτοδιοίκηση και ρύθμιση αγοράς ενέργειας
Σε ότι αφορά την προωθούμενη από την ΕΕ μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, το CEMR τονίζει ότι αυτή είναι σημαντική και αφορά τις περιφέρειες και τους δήμους της Ευρώπης, προτείνοντας λύσεις που αντιστοιχούν στις τοπικές και περιφερειακές πραγματικότητες, όπως :
- Να ενταθούν οι επενδύσεις ΑΠΕ και να στηριχθούν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές για την προώθηση τους.
- Να αξιοποιηθούν οι ενεργειακές κοινότητες με την εξασφάλιση της αναγκαίας χρηματοδότησης των έργων.
- Να εξαρτώνται λιγότερο οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας από το βραχυπρόθεσμο κόστος ορυκτών καυσίμων.
- Να διατηρηθούν τα μέτρα έκτακτης ανάγκης ως «διαρθρωτικά» χαρακτηριστικά του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και να διασφαλιστεί ότι σε καταστάσεις κρίσης οι δημόσιοι φορείς θα μπορούν να παρέμβουν στις αγορές ενέργειας και να επωφελούνται από απροσδόκητα κέρδη.
- Να αναγνωριστεί η αρχή του «προμηθευτή έσχατης ανάγκης» για ευάλωτους καταναλωτές – δυνητικά οι δημοτικές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας- με ταυτόχρονη εξασφάλιση μηχανισμών οικονομικής αποζημίωσης.
Πρωτοβουλίες των δήμων της Ευρώπης για τη στήριξη των δήμων της Ουκρανίας και της Τουρκίας
Όπως τόνισε ο γενικός γραμματέας του Συμβουλίου Δήμων και Περιφερειών της Ευρώπης Fabrizio Rossi το CEMR βρίσκεται στο πλευρό των δημάρχων της Ουκρανίας και ότι 5 εκ των 59 δημάρχων που απήχθηκαν εξακολουθούν να είναι αιχμάλωτοι των ρωσικών δυνάμεων. Επίσης σημείωσε ότι στο πλαίσιο συνεργασίας δήμων από χώρες μέλη της ΕΕ και της Ουκρανίας βρίσκεται σε εξέλιξη το ειδικό πρόγραμμα υποστήριξης της ανοικοδόμησης, το U-LEAD, το οποίο χρηματοδοτείται από τον Γερμανικό Φορέα Περιφερειακής Συνεργασίας. Ήδη έχει ξεκινήσει ο δεύτερος κύκλος δραστηριοτήτων, έχουν επιλεγεί 28 ευρωπαϊκοί δήμοι που συνεργάζονται με την Ουκρανική πλευρά με προοπτική να γίνουν 30.
Σεισμός στην Τουρκία
Οι προκλήσεις και τα διδάγματα για την Αυτοδιοίκηση από τους σεισμούς στην Τουρκία και τη Συρία ήταν το δεύτερο θέμα συζήτησης κατά τη σημερινή συνεδρίαση. Σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσε ο γενικός γραμματέας της Ένωσης Δήμων Τουρκίας, Hayri Baracli, ο σεισμός άφησε πίσω του 50 χιλιάδες νεκρούς, περίπου 14 εκ. σεισμόπληκτους, 214 χιλιάδες κτίρια κατεστραμμένα στις 11 από τις 81 επαρχίες και πάνω από 100 δις δολάρια το κόστος των ζημιών.
Σημείωσε ακόμη ότι έχει ξεκινήσειτο δύσκολο έργο της ανοικοδόμησης με τη βοήθεια της ΕΕ και άλλων οργανισμών, υπογραμμίζοντας με έμφαση ότι πρέπει να αποφευχθούν λάθη του παρελθόντος και να υπάρξει σωστός πολεοδομικός σχεδιασμός, έλεγχος στην κατασκευή και συντήρηση των κτιρίων και των υποδομών, σύγχρονος σχεδιασμός ανθεκτικότητας και λειτουργικότητας και ασφάλειας των πόλεων και λογοδοσία για ότι συμβαίνει.
Ο Hayri Baracli εξέφρασε τις ευχαριστίες του προς την ελληνική Κυβέρνηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση για την άμεση ανταπόκριση στο κάλεσμα για βοήθεια προς τη χώρα του. Απαντώντας ο γενικός γραμματέας της ΚΕΔΕ Δ. Καφαντάρης σημείωσε «την πρωτοφανή συμμετοχή των δήμων και του ελληνικού λαού στο κάλεσμα αυτό που είχε σαν αποτέλεσμα να συγκεντρωθούν και αποσταλούν πάνω από 1500 τόνοι ανθρωπιστικής βοήθειας στους δήμους και τις περιφέρειες της Τουρκίας «για να απαλύνουμε, όπως είπε, τον πόνο και τις δύσκολες στιγμές που πέρναγαν χιλιάδες – για μας -συμπολίτες μας. Γιατί ξέρετε οι Αυτοδιοικήσεις είναι πιο κοντά από ότι οι κυβερνήσεις. Και γιατί θέλουμε να ζούμε σε ένα περιβάλλον ήρεμο που θα δημιουργεί προϋποθέσεις ανάπτυξης για όλους μας».
