«Βρισκόμαστε εν μέσω μίας πολύ κρίσιμης συγκυρίας. Βιώνουμε μια κατάσταση που δεν έχει προηγούμενο στη μεταπολεμική Ευρώπη. Και σε αυτό το πλαίσιο, έχει μεγάλη σημασία να δουν οι πολίτες ότι Κεντρική Κυβέρνηση και Τοπική Αυτοδιοίκηση προχωρούμε ενωμένοι, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις μεγάλες προκλήσεις των καιρών», τόνισε ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών Στέλιος Πέτσας, στην ομιλία του στην Έκτακτη Συνάντηση Δημάρχων που συγκάλεσε η ΚΕΔΕ, με θέμα «Οι ισχυροί δήμοι “στήριγμα” της κοινωνίας σε έναν κόσμο που αλλάζει».
Αρχίζοντας από το ζήτημα των προσφύγων από την Ουκρανία εξαιτίας της ρωσικής εισβολής, ο κ. Πέτσας επισήμανε ότι «θα πρέπει οπωσδήποτε να δείξουμε την ανθρωπιά μας, ανοίγοντας την αγκαλιά μας για τους πρόσφυγες που έρχονται από την Ουκρανία» και χαιρέτισε τη στάση των δημοτικών αρχών Σιντικής και Σερρών που βρίσκονται στις πύλες πρώτης υποδοχής στη χώρα μας, από τον Προμαχώνα, που –όπως τόνισε– στάθηκαν, από την πρώτη στιγμή, δίπλα στους πρόσφυγες με ανθρωπιά και αξιοθαύμαστη ευαισθησία, μαζί με το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου. «Ήδη έχουμε υποδεχθεί περισσότερους από 11.350 ανθρώπους που αναγκάστηκαν να εκτοπιστούν μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Το επόμενο χρονικό διάστημα, οι ροές αυτές αναμένεται να αυξηθούν. Και είμαστε έτοιμοι –και με άλλα εργαλεία που έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία στο παρελθόν, μαζί και με την Ευρωπαϊκή Ένωση– να συνεχίσουμε να στηρίζουμε τους πρόσφυγες από την Ουκρανία, με ανθρωπιά, σταθερότητα και σοβαρότητα, ακριβώς όπως αρμόζει στους Έλληνες».
Στη συνέχεια, ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών αναφέρθηκε στο κύμα των ανατιμήσεων, εξαιτίας της εισαγόμενης ενεργειακής κρίσης που επιτείνεται από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. «Δέχονται πιέσεις όχι μόνον οι προϋπολογισμοί του κράτους ή της Αυτοδιοίκησης, αλλά και οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί», τόνισε χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι κοινωνικές δομές και υπηρεσίες των δήμων.
Όπως επισήμανε ο κ. Πέτσας: «Θα συνεχίσουμε να παρέχουμε όποιες ενέσεις ρευστότητας είναι απαραίτητες για να μπορούν οι δήμοι να επιτελούν τον κοινωνικό και αναπτυξιακό τους ρόλο. Και δεσμεύομαι, προσωπικά, ότι το Υπουργείο Εσωτερικών είναι και θα είναι σύμμαχός σας σε οποιαδήποτε ανάγκη σας. Μόνο ενωμένοι –Κυβέρνηση, Αυτοδιοίκηση και πολίτες– και διασφαλίζοντας την εμπιστοσύνη που έχουμε εξασφαλίσει, θα πάμε μπροστά».
Ο κ. Πέτσας αναφέρθηκε, αναλυτικά, στις πρωτοβουλίες που έχει λάβει το Υπουργείο Εσωτερικών για την ενίσχυση της οικονομικής ρευστότητας και της εύρυθμης λειτουργίας των δήμων και περιέγραψε, σημείο προς σημείο, τις επόμενες θεσμικές παρεμβάσεις που έχουν ήδη δρομολογηθεί.
Ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών παρουσίασε μία δέσμη τριών βασικών σημείων για τη στήριξη της Αυτοδιοίκησης απέναντι στην αύξηση του ενεργειακού κόστους. «Μαζί –με σύνεση και συνεργασία ερχόμαστε να βρούμε λύσεις», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ο πρώτος πυλώνας που ανέπτυξε ο κ. Πέτσας, σχετίζεται με τις έκτακτες χρηματοδοτήσεις στις οποίες έχει προχωρήσει ήδη το Υπουργείο Εσωτερικών. Όπως υπογράμμισε, με χθεσινή υπουργική απόφαση, οι δήμοι όλης της χώρας επιχορηγήθηκαν με την πρώτη δόση ύψους 57 εκατ. ευρώ –στο πλαίσιο της νέας συμπληρωματικής ΚΑΠ, συνολικού ύψους 114 εκατ. ευρώ, που αποφασίστηκε την περασμένη εβδομάδα– και οι περιφέρειες με την πρώτη δόση ύψους 4 εκατ. ευρώ, από το συνολικό ποσό των 8 εκατ. ευρώ που αποφασίστηκε, αντίστοιχα. Παράλληλα, 14 εκατ. ευρώ δόθηκαν ήδη για πρόσθετη οικονομική ενίσχυση των σχολικών επιτροπών για δαπάνες που αφορούν, μεταξύ άλλων, τη θέρμανση των σχολείων.
«Με αυτές τις έκτακτες χρηματοδοτήσεις, καλύπτουμε ένα χρονικό διάστημα μέχρι τον Μάιο. Είναι βέβαιο ότι το κράτος θα χρειαστεί να στηρίξει ξανά την Αυτοδιοίκηση και αυτό θα κάνουμε. Λελογισμένα και με σύνεση», είπε ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών. Όπως σημείωσε, δε, από τον Ιούλιο του 2019 έως σήμερα, έχουν δοθεί προς την Αυτοδιοίκηση, μόνον για έκτακτες χρηματοδοτήσεις, περίπου 1,1 δισ. ευρώ συνολικά –συμπεριλαμβανομένων των έκτακτων συμπληρωματικών ΚΑΠ, των έκτακτων χρηματοδοτήσεων για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων από την πανδημία της Covid-19, αλλά και για τα θέματα των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Πρόκειται για σημαντικό ποσό, χρήματα των φορολογουμένων, που ήρθαν από την ανάπτυξη της οικονομίας, παρά την πανδημία, χάρη στην εμπιστοσύνη που έχουμε εμφυσήσει στις αγορές και τους επενδυτές. «Όσο υπάρχει εμπιστοσύνη, η Κυβέρνηση είναι δίπλα σας και σας βοηθάει. Και αυτό το έχουμε αποδείξει στην πράξη», είπε ο κ. Πέτσας.
Ο δεύτερος πυλώνας στον οποίο αναφέρθηκε ο κ. Πέτσας, σχετίζεται με την τακτική χρηματοδότηση των ΟΤΑ και συγκεκριμένα με τις συντονισμένες ενέργειες για την αύξηση του χρηματοδοτικού φακέλου των ΚΑΠ και την αναστροφή της φθίνουσας πορείας της τελευταίας δεκαετίας. Ήδη, όπως επισήμανε, πέρυσι δόθηκαν συνολικά δύο ΚΑΠ επιπλέον –δεκατέσσερις δηλαδή αντί για δώδεκα– ενώ, από τις αρχές του 2022, τα φετινά ποσά είναι ήδη κατά περίπου 6,6% αυξημένα σε σχέση με τα αντίστοιχα που δόθηκαν πέρυσι. «Βασικός μας στόχος είναι, από το 2023, οι ΚΑΠ να αυξηθούν και να μπορέσουμε να άρουμε τις όποιες δυσλειτουργίες και ανισότητες υπήρξαν όλα αυτά τα χρόνια μεταξύ των δήμων. Έχουμε ήδη αποφασίσει τη μεθοδολογία μας, με την αύξηση του ορίου, από τα 3,4 δισ. ευρώ που είναι η μνημονιακή δέσμευση σήμερα, σε ένα ποσό αρκετά μεγαλύτερο, η οποία θα επιτρέψει να απορροφηθούν οι όποιες αναπροσαρμογές κριτηρίων συναποφασισθούν στην κατανομή των ΚΑΠ», σημείωσε ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών.
Ο τρίτος πυλώνας που παρουσίασε ο κ. Πέτσας, αφορά σε σημαντικά ζητήματα με οικονομικό πρόσημο που απασχολούν τις δημοτικές αρχές, όπως το ζήτημα των δανείων των δήμων από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, για το οποίο ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών προανήγγειλε μία διπλή παρέμβαση: αφενός, την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής στα είκοσι έτη, δηλαδή το μέγιστο δυνατό διάστημα αποπληρωμής των δανείων, και αφετέρου, τον εξορθολογισμό του ύψους του επιτοκίου σε ένα λελογισμένο επίπεδο. Σχετικά με το θέμα της βελτίωσης της εισπραξιμότητας από τους δήμους των ληξιπρόθεσμων οφειλών τρίτων, ο κ. Πέτσας μίλησε για τη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού, ο οποίος θα υιοθετεί βασικά σημεία των προτάσεων που έχουν ήδη κατατεθεί και είναι υπό επεξεργασία, καθώς και παραδείγματα καλών πρακτικών από άλλες Ευρωπαϊκές χώρες και αναμένεται να ανακοινωθεί το επόμενο διάστημα. Επιπλέον, ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών αναφέρθηκε στη ρύθμιση για τη βελτίωση της εισπραξιμότητας των εσόδων από το τέλος παρεπιδημούντων, αξιοποιώντας συνέργειες με την ΑΑΔΕ ώστε να λαμβάνονται στοιχεία σε πραγματικό χρόνο και να γίνεται αυτόματη απόδοση στους δήμους. Ξεχωριστή αναφορά έγινε, επίσης, για την πρόσθετη επιβάρυνση που προκύπτει από την επιβολή του τέλους ταφής, το οποίο εφαρμόζεται από τις αρχές του έτους, σύμφωνα με τη σχετική κοινοτική οδηγία. Η πρόταση που έχει κατατεθεί για το θέμα αυτό από την ΚΕΔΕ μπορεί να αποτελέσει μία βάση σοβαρής συζήτησης, δήλωσε ο κ. Πέτσας, προσθέτοντας ότι στόχος είναι η επιβάρυνση προς τους δήμους να είναι όσο το δυνατόν πιο ήπια και σταδιακή. Επιπροσθέτως, ο κ. Πέτσας προανήγγειλε ανακοινώσεις, εντός των επόμενων δύο εβδομάδων, σχετικά με το κόστος για τη ναυαγοσωστική κάλυψη των παραλιών που χαρακτηρίζονται ως πολυσύχναστες.
Ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών στάθηκε, ιδιαίτερα, στον αναπτυξιακό ρόλο της Αυτοδιοίκησης, μέσα από τα χρηματοδοτικά εργαλεία του Υπουργείου Εσωτερικών, με αιχμή το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης». Ο κ. Πέτσας εξήρε το έργο της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης και Εφαρμογής, του Υπουργείου Εσωτερικών, επισημαίνοντας ότι σε μόλις δώδεκα μήνες –μετά την υπογραφή της δανειακής σύμβασης με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Δημοσίων Επενδύσεων, τον περασμένο Μάρτιο– οι εντάξεις έργων στο πρόγραμμα αγγίζουν πλέον τα 2,2 δισ. ευρώ και αφορούν σε ένα τουλάχιστον έργο υψηλής προτεραιότητας σε κάθε δήμο της χώρας. «Πρόκειται για μία πρωτοφανή ταχύτητα», είπε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι τον περασμένο Μάρτιο ογδόντα πέντε δήμοι σε όλη τη χώρα δεν είχαν κανένα έργο ενταγμένο στο πρόγραμμα. Αυτοί οι δήμοι είχαν συνολικό πληθυσμό 3,7 εκατ. κατοίκους. Κάτω από 40% απορρόφησης σε σχέση με το πλαφόν που ορίσαμε για το πρόγραμμα, ήταν συνολικά 175 δήμοι και αντιστοίχως 5 εκατ. πολίτες. Σήμερα, με τις εντάξεις που έχουν γίνει, κάτω από αυτό το πλαφόν είναι πλέον ελάχιστοι δήμοι. «Είναι πολύ μεγάλη πρόοδος και πραγματικά πρέπει να χτίσουμε πάνω σε αυτήν για να αντιμετωπίσουμε αδικίες που τυχόν κάποιοι αισθάνονται σήμερα», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Πέτσας. Ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών έθεσε ως βασική προτεραιότητα την ευρύτερη γεωγραφική κάλυψη, προκειμένου κάθε δήμος της χώρας να μπορεί να επωφεληθεί από την αναπτυξιακή δυναμική του «Αντώνης Τρίτσης» και επανέλαβε ότι, το αμέσως επόμενο διάστημα με τις κατάλληλες συνέργειες, ο χρηματοδοτικός φάκελος θα ανέλθει στα 4,1 δισ. ευρώ –1 δισ. ευρώ δηλαδή επιπλέον– υλοποιώντας τη δέσμευση που ο ίδιος προσωπικά είχε δώσει, στο ετήσιο τακτικό συνέδριο της ΚΕΔΕ τον περασμένο Οκτώβριο, στη Θεσσαλονίκη. Παράλληλα, ο κ. Πέτσας ανακοίνωσε ότι, μέχρι τέλος Μαρτίου, θα εκδοθεί μία νέα πρόσκληση για έργα οδοποιίας, με έμφαση στην οδική ασφάλεια, ύψους 225 εκατ. ευρώ, που μαζί με την υπερδέσμευση θα φτάσει τα 315 εκατ. ευρώ.
Ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών αναφέρθηκε, επίσης, και στο νέο πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς, όπως διαμορφώθηκε από την ψήφιση του νέου νόμου, ειδικά για τις νέες υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει οι δήμοι ως προς τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς. «Αντιλαμβάνομαι ότι είναι ένα μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα και για τις δημοτικές αρχές. Και το είδαμε να ξεδιπλώνεται μπροστά μας –με έναν αποκρουστικό τρόπο– και στην περίπτωση της Σπάρτης», σημείωσε για να προσθέσει ότι «η μόνη οδός είναι εκείνη που οδηγεί μπροστά». Ο κ. Πέτσας υπογράμμισε τη σημασία του προγράμματος «Άργος» που ενισχύει τους δήμους με το συνολικό ποσό των 40 εκατ. ευρώ, προκειμένου να αποκτήσουν τις απαραίτητες υποδομές και να ανταποκριθούν στις νέες αρμοδιότητες που έχουν αναλάβει και στάθηκε στην πρόσφατη απόφαση για τη μεγάλη χρηματοδοτική ενίσχυση –ύψους 5 εκατ. ευρώ– για την υλοποίηση ειδικού μαζικού προγράμματος στειρώσεων από τους δήμους όλης της χώρας για τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς. Όπως επανέλαβε ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών, έχει ήδη δρομολογηθεί η έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης για πρόσθετη μόνιμη στήριξη των δήμων σε ετήσια βάση –μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων– για όλες τις λειτουργικές τους δαπάνες. Υπενθύμισε, δε, ότι το προηγούμενο πλαίσιο προέβλεπε χρηματοδότηση μόλις 600.000 ευρώ από το μοναδικό πρόγραμμα που υπήρχε για τα αδέσποτα, από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. «Έχουμε και θα διαθέσουμε τους πόρους. Χρειάζεται, όμως, η διαμόρφωση ενός επιχειρησιακού σχεδίου από καθέναν από εσάς, προκειμένου στο τέλος του 2022 να γνωρίζουμε πού βρισκόμαστε –ας μην ξεχνάμε ότι μέχρι σήμερα θεσμικό πλαίσιο δεν υπήρχε– και από το 2023 και μετά να καταγράφουμε μόνο θετικά βήματα», τόνισε.
Κλείνοντας την ομιλία του, ο κ. Πέτσας έδωσε το στίγμα των επόμενων παρεμβάσεων που δρομολογούνται από το Υπουργείο Εσωτερικών σχετικά με τις ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό στη στελέχωση νευραλγικών υπηρεσιών των δήμων, καθώς και της επόμενης μεγάλης μεταρρύθμισης που αφορά στην «Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση».
«Είμαι από αυτούς που θα ενώσουν τη φωνή τους με τη δική σας και θα πουν ότι χρειάζεται μία γενναία απόφαση για το προσωπικό. Προσωπικό, το οποίο χρειάζεται σε συγκεκριμένες ειδικότητες, σε πολλές πτυχές της Αυτοδιοίκησης. Και, πάνω από όλα, χρειάζεται μία αλλαγή κουλτούρας. Καθώς οι προσλήψεις όλα αυτά τα χρόνια, είχαν κατά βάση παγώσει, η πρόσληψη νέου προσωπικού –σε πάρα πολλές περιπτώσεις– κρίνεται αναγκαία. Και κρίνεται αναγκαία, τώρα, πριν φύγει η “θεσμική μνήμη” μέσα από την Αυτοδιοίκηση. Γιατί, όσο φεύγουν οι παλαιότεροι εργαζόμενοι, παίρνουν μαζί τους αυτό που αποκαλούμε “θεσμική μνήμη”. Αυτή δεν πρέπει να χαθεί. Αντιθέτως, πρέπει να “μπολιαστεί” με το νέο αίμα που θα έρθει, για να προσφέρει σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Και σε αυτό το επίπεδο, πιστεύω ότι θα είμαστε σε θέση να κάνουμε κάποια πράγματα πολύ πιο γενναία, από το δεύτερο εξάμηνο του 2022», είπε ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών.
Αναφορικά, δε, με τον διαχωρισμό των αρμοδιοτήτων, επισήμανε ότι η συζήτηση για το θέμα των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων έχει προχωρήσει σημαντικά, με αποτέλεσμα οι σχετικές παρεμβάσεις να έχουν οριστικοποιηθεί μέχρι το τέλος Μαΐου. «Οι προπαρασκευαστικές συζητήσεις έχουν ολοκληρωθεί και είμαστε κοντά στη νομοθετική παρέμβαση που θα ανακοινώσουμε. Έτσι ώστε, σε ένα δεύτερο επίπεδο μέχρι το φθινόπωρο, να έχουν λυθεί και τα θέματα της μεταφοράς των αρμοδιοτήτων», κατέληξε ο κ. Πέτσας.
«Δεν υπάρχει πολιτικό προσωπικό α’ και β’ ταχύτητας. Όλοι θα προχωρήσουμε μαζί», τόνισε στο κλείσιμο της ομιλίας του ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών.
